Categorie: nieuws

In het jaar 1020 ondernam Paus Benedictus VIII een ongewone reis. Hij verliet zijn machtsbasis in Rome en trok met een grote delegatie  over de Alpen naar Bamberg in Zuid-Duitsland. Daar ontmoette hij Hendrik II, bijgenaamd de Heilige, de keizer van het Heilige Roomse Rijk, om hem om hulp te vragen tegen de Byzantijnse keizer die met zijn troepen een verpletterende nederlaag had toegebracht aan de Lombarden en Normandiërs in Zuid-Italië. De Paus zag zijn eigen machtsbasis serieus bedreigd. Hoewel Hendrik zich liet overhalen om met zijn leger ten strijde te trekken tegen de Byzantijnen, leverden deze militaire campagnes uiteindelijk weinig op. De Byzantijnse aanwezigheid in Zuid-Italië hield voorlopig stand. Op Sicilië hadden de Byzantijnen in 1020 al lang hun macht verloren. Dat was al zo’n twee eeuwen stevig in handen van Arabische moslims.

De hoofdrolspelers uit 1020 zijn nu tot schimmen van het verleden geworden. Het toneel, de Middellandse Zee als gebied waar grenzen verdedigd, betwist en overschreden worden is echter dagelijks in het nieuws. De wereld van 1020 kent allerlei ontwikkelingen die ons, in het jaar 2020, maar al te bekend voorkomen. De strijd om grenzen en de bewaking ervan is nog even actueel als toen Hendrik II ten strijde trok tegen de Byzantijnen, al liggen de grenzen nu soms heel anders. Het is echter ook nu nog relevant om ons af te vragen waarom grenzen nodig zijn? Wie of wat worden door grenzen binnen- of juist buitengesloten?

Twee werelden, maar met veel raakvlakken. Wij – dr. Daniëlle Slootjesen dr. Mariëtte Verhoeven, afd. Oude Geschiedenis, Radboud-universiteit – nodigen u van harte uit om mee te doen aan onze thema-dag. Wat heeft de wereld van 1020 gemeen met die van 2020? Wie woont waar en hoe goed kennen we elkaar als buren? Rondom kleinere thema’s zoals zichtbare en onzichtbare grenzen, politieke diplomatie, uitwisselingen van kunst en cultuur gaan we samen kijken naar de manier waarop in beide werelden de maatschappij vorm werd en wordt gegeven en hoe wij vandaag de dag omgaan met situaties die vergelijkbaar zijn met die in het verleden.

In de serie EASTERN CHRISTIAN STUDIES verschijnt binnenkort:

BYZANTINE CHANT, RADIATION AND INTERACTION

Proceedings of the Congress Held at Hernen Castle, the Netherlands, in December 2015

Edited by Christian Troelsgård and Gerda Wolfram

Uitgever: Peeters Press (Leuven) i.s.m. de A.A. Brediusstichting

Inhoud

 Byzantine and Oriental Chant Traditions – A Kind of Research History

Christian Troelsgård (Copenhagen)

The Concept of ‘Old Melody’ in Modern Greek Chant – Two Characteristic Cases

Eustathios Makris (Korfu)

‘Bulgarian’ Chants in Musical Manuscripts

Svetlana Kujumdzieva(Sofia)

 Romania and Byzance après Byzance – The Case of Musical Culture

Maria Alexandru (Thessaloniki)

Points of Interaction between the Byzantine and Armenian Sacred Musical Traditions – Three Documentary Witnesses

Haig Utidjian (Prague)

Byzantine Empire and Coptic Music

Magdalena Kuhn (Leiden)

On The Establishment of the Limits of the Process of Assimilation of Byzantine Chant in Russia – AQuestion of National Styles

Svetlana Poliakova (Lisbon)

The Byzantine Musical Tradition and its Implementation among the Slavs of the Carpatho-Ruthenian Basin – A Historical Survey

Šimon Marinčák (Trnava)

The Byzantine Tradition of the Allelouia Chants

Gerda Wolfram (Vienna)

Bilingual Alleluia Chants in Latin Manuscripts of the Eleventh Century and their Byzantine Counterparts

Nina-Maria Wanek (Vienna)

Met ingang van 18 mei zijn vier nieuwe bestuursleden toegetreden:

Daniëlle Slootjes is universitair docent en onderzoeker aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Na een studie Klassieke Talen in Groningen en een historisch promotieonderzoek in de VS woont en werkt ze sinds 2004 in Nijmegen. Haar onderzoek richt zich op massagedrag in Rome en Constantinopel, op de overgangsperiode tussen Oudheid en Middeleeuwen zowel in het Westen als in het Oosten, op Laat-Romeinse en Byzantijnse bestuursstructuren, en op ontwikkelingen in het vroege Christendom.

Mariëtte Verhoeven is kunsthistorica. Haar belangstelling gaat uit naar de veranderingen die m.n. religieuze vroeg-christelijke en Byzantijnse bouwwerken hebben ondergaan in de loop van hun   geschiedenis. Aanvankelijk was zij werkzaam als reisleider en organisator van grootse evenementen. Haar promotie was niet gefocust op ‘haar’ stad Istanbul, maar op Ravenna. Zij kreeg het vrijwel onmogelijke voor elkaar: een 8/10^eaanstelling als onderzoeker (vrijwel) zonder onderwijsverplichting aan de Radbouduniversiteit Nijmegen, afdeling kunst en cultuurwetenschappen. Samen met Daniëlle werkt ze aan een Nederlandstalige, breed toegankelijke geschiedenis van het Byzantijnse Rijk.

Martijn Prins is als architect afgestudeerd aan de TU Delft. Ook hij is geïnteresseerd in de geschiedenis van gebouwen maar richt zich daarbij planologisch op een juiste inbedding van die  bouwwerken in een moderne, stedelijke en/of landschappelijke omgeving en vooral ook in een sociale context. Als architect zoekt hij naar verbanden in de stedenbouw en gaat voor duurzaamheid en respect voor omgeving en historie. Hij is verbonden aan architectenbureau DAAD te Beilen.

Theo Theunissen is hoofddocent en onderzoeker op het gebied van computer architectuur,  aan de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN), afdeling ICA. Hij studeerde filosofie en daarna kunstmatige intelligentie. Deze studies combineert hij in een promotieonderzoek naar de ontwikkelingen in de programmatuur-technologie in een richting die steeds meer uitgaat van verbale communicatie en interactie binnen kleine teams. Hij is oprichter van een stichting die zich ten doel stelt overheden ervan te overtuigen onbetaalbare financiële schulden van mensen om te zetten in schulden aan de maatschappij, af te lossen door werk voor die maatschappij. Ook is hij betrokken bij de ontwikkeling van virtuele hulpmiddelen om de loopvaardigheid van mensen die getroffen zijn door CVA te verbeteren.

Samenwerking

Sinds eind 2018 werkt de A.A. Brediusstichting veel nauwer samen met de Stichting Vrienden van de Orthodoxe Kunst dan voorheen het geval was. Donateurs en leden van beide stichtingen zijn welkom bij de 6 à 7 lezingen die gezamenlijk voorbereid en gerealiseerd worden en donateurs van de A.A. Brediusstichting kunnen zich ook inschrijven voor de groepsreizen die jaarlijks door de andere stichting georganiseerd worden. Leden van de Stichting Vrienden zijn ook welkom bij de door de Brediusstichting georganiseerde studiebijeenkomsten en concerten.

Over de Stichting Vrienden van de Orthodoxe Kunst

Dit is een van de oudste en actiefste vriendenkringen rond de iconenkunst. Deze kring vond  haar oorsprong in De Wijenburgh, het in 1973 geopende iconencentrum in Echteld in de Betuwe. De trouwe groep liefhebbers en verzamelaars van iconen groeide flink in de loop der jaren en verenigde zich in de ‘Stichting de Wijenburgh’. Toen de Wijenburgh in 1982 haar poorten moest sluiten werd gekozen voor de naam: ‘Stichting Vrienden van de Orthodoxe Kunst’. In Kasteel Hernen werd een gastvrij huis gevonden bij de A.A. Brediusstichting. Daar konden de Vrienden sindsdien een boeiend programma rond de door hen zo bewonderde kunst volgen. Naast 7 lezingen per jaar werd ieder jaar een groepsreis georganiseerd naar landen, plaatsen, kerken en musea die tot de bakermat van de orthodox-christelijke kunst horen. Het programma van de Stichting Vrienden sloot altijd perfect aan bij de vele activiteiten die de A.A. Brediusstichting zelf ontplooide.

Binnen het bestuur werd besproken welke koers de stichting zou kunnen varen en welke rol de bestuursleden daarin willen en kunnen spelen. Men kwam tot de slotsom dat deze tijd eenvoudigweg vraagt, zo niet schreeuwt om een koerswijziging in een meer humanitaire en actuele richting. Wij moeten ons richten op de probleemgebieden in onze wereld, met name het Midden-Oosten, waar niet alleen mensen lijden, sterven of op de vlucht slaan, maar ook de millennia oude geschiedenis en cultuur wordt vernietigd of nog dreigt te worden. ‘Een volk zonder geschiedenis is geen volk en voor een land geldt hetzelfde’, stelde een van de bestuursleden. Met deze nieuwe richting gaan we bekijken hoe wij daar iets tegenover kunnen stellen; en wat de Brediusstichting hierin kan betekenen? De bestuursleden zijn zeer bereid en verheugd zich ook zelf actief in te kunnen zetten bij de uitwerking en realisatie van ideeën. De nieuwe koers zal in de komende jaren gestalte krijgen.